تثبیت تصویر (Image Stabilization) یک ویژگی است که در برخی لنزها و دوربین‌ها وجود داشته و مانع تار شدن تصاویر ثبت شده توسط دوربین درصورت لرزش در حین ثبت می‌شود. با خنثی کردن این لرزش، می‌توانید سرعت شاتر آهسته‌تری را نسبت به حالت معمول خود استفاده کنید و تصاویر شما تار نشود. ویژگی تثبیت تصویر خصوصاً زمانی مفید است که قصد ثبت تصویر در شب و یا وضعیت‌هایی را دارید که سرعت شاتر آهسته‌تر مورد نیاز است. با مجله گجت همراه باشید تا درمورد ویژگی تثبیت تصویر بیشتر بدانید.
زمانی که درمورد تثبیت تصویر و عکاسی صحبت می‌شود، معمولاً درمورد تثبیت تصویر نوری صحبت می‌کنیم که در بسیاری از لنزهای گران قیمت وجود دارد (برخی تلفنهای همراه هوشمند گران قیمت همانند آیفون ۷ نیز مجهز به این ویژگی هستند). کنون (Canon) به این ویژگی، تثبیت تصویر (IS) می‌گوید و نیکون (Nikon) آن را کاهش لرزه (VR) می‌نامد. با تثبیت تصویر نوری، بخشی از لنز به صورت فیزیکی حرکت می‌کند تا هر حرکت دوربین را در زمانی که تصویربرداری می‌کنید، خنثی کند. اگر دستان شما درحال لرزش باشد، المانی در درون لنز نیز شروع به لرزش خواهد کرد تا با حرکات دست شما مقابله کرده و آن را خنثی نماید.
دوربین‌های دیگر منجمله دوربین برخی تلفنهای همراه هوشمند همانند آیفون ۶S می‌توانند ویژگی‌ای به نام تثبیت تصویر مجازی داشته باشند. با تثبیت تصویر مجازی، لنز به صورت فیزیکی تکان نمی‌خورد بلکه به جای آن، حرکت ثبت می‌شود و دوربین سعی در معکوس کردن هر لرزه‌ای به صورت الگوریتمی می‌کند. این ویژگی به اندازه‌ی تثبیت تصویر نوری موثر نیست، اما باز هم وجودش مفید است.
حال اندکی درمورد نحوه استفاده از تثبیت تصویر به صورت کاراتر صحبت خواهیم کرد. برای دستیابی به هدف این متن، بر روی تثبیت تصویر نوری متمرکز می‌شویم که در دوربین‌های گران قیمت وجود دارد.
قانون متقابل: با دوربین‌هایی که ویژگی تثبیت تصویر نوری دارند، چقدر می‌توانید سرعت شاتر را کاهش دهید؟
با یک لنز معمولی، آرام‌ترین سرعت شاتری که می‌توانید با وجود آن باز هم تصاویری واضح را ثبت کنید، معمولاً به صورت ارتباطی متقابل از فاصله نقطه کانونی دوربین (و یا فول فریم معادل با فاصله کانونی در صورتی که از دوربینی با سنسور کراپ استفاده می‌کنید) در نظر گرفته می‌شود. این بدان معنی است که اگر از یک لنز ۱۰۰ میلی متری بر روی دوربین فول فریمی همانند Cannon 5D MKIV استفاده می‌کنید، کمترین سرعت شاتری که می‌توانید داشته باشید ۱/۱۰۰ یک ثانیه است. برای یک لنز ۵۰ میلی متری، ۱/۵۰ یک ثانیه خواهد بود.
اگر از لنز ۱۰۰ میلی متری یکسانی بر روی دوربینی با فاکتور کراپ ۱٫۶ همانند Canon EOS Rebel T6 استفاده می‌کنید، معادل یک لنز ۱۶۰ میلی متری بر روی دوربین فول فریم خواهد بود، بنابراین کمترین سرعت شاتری که می‌توانید با اطمینان خاطر از آن استفاده کنید، ۱/۱۶۰ ثانیه خواهد بود و یک لنز ۵۰ میلی متری معادل با لنز ۸۰ میلی متری برای سرعت شاتر ۱/۸۰ ثانیه خواهد بود.
شایان ذکر است که قانون متقابل تنها برای حرکت‌های دوربین اعمال می‌شود. اگر درحال تصویر برداری از شیئی با سرعت بالا هستید، ممکن است نیاز به استفاده از سرعت شاتری بسیار بیشتر از آنچه قانون متقابل می‌گوید داشته باشید.
چطور تثبیت تصویر به شما امکان استفاده از سرعت شاتر کمتر می‌دهد؟
با فعال کردن ویژگی تثبیت تصویر، می‌توانید از سرعت شاتری بین دو و چهار استاپ کندتر از حالت عادی استفاده کنید. به مثال لنز ۱۰۰ میلی متری خود باز می‌گردیم. به جای حداقل سرعت شاتر ۱/۱۰۰ ثانیه، تثبیت تصویر به شما امکان استفاده از سرعت شاتری به اندکی ۱/۱۰ ثانیه می‌دهد و با این وجود باز هم تصاویری شفاف تولید می‌کند (حداقل در شرایط ایده آل چنین خواهد بود). برای لنز ۵۰ میلی متری، قادر به کم کردن سرعت شاتر تا حدود ۱/۵ ثانیه خواهید بود.
در تصویر زیر، تصاویر با لنز معادل ۲۰۰ میلی متری و سرعت شاتر ۱/۴۰ ثانیه ثبت شده‌اند. در تصویر سمت چپ، تثبیت تصویر فعال نیست؛ در تصویر سمت راست اما فعال است. تاثیر گذاری وجود ویژگی تثبیت تصویر در شرایط صحیح، به وضوح در عکس زیر قابل مشاهده است.
اگر در شب و یا دیگر شرایطی که نور اندکی دارید درحال تصویربرداری هستید، امکان استفاده از سرعت شاتر کم می‌تواند تفاوت بسیاری ایجاد کند. اگر تمایل ندارید، نیازی نیست ISO را بسیار بالا تنظیم کنید و یا روزنه دیافراگم بسیار پهنی داشته باشید.
تثبیت تصویر می‌تواند به لنزهای درازتر حتی در شرایط نوری مناسب هم یاری برساند. اگر از لنز ۳۰۰ میلی متری استفاده می‌کنید، کمترین سرعت قطعی شاتری که می‌توانید با آن تصاویر مناسبی بدون تثبیت تصویر ثبت کنید، ۱/۳۰۰ ثانیه است. البته اگر از روزنه دیافراگم باریک و ISO کم استفاده می‌کنید، این سرعت باز هم سرعت شاتر زیادی محسوب می‌شود. گرچه با تثبیت تصویر می‌توانید تا حدود ۱/۵۰ ثانیه نیز درصورت نیاز بروید، اما امکان کمتر کردن سرعت شاتر تا ۱/۲۰۰ ثانیه هم وجود دارد. این موضوع سبب می‌شود اندکی نور بیشتری وارد شود، اما مهم‌تر از آن، احتمال بیشتری دارد که تصاویر شفافی ثبت نمائید. تنها به این دلیل که امکان کم کردن بسیار زیاد سرعت شاتر را دارید، دلیل بر آن نیست که حتماً باید چنین کاری انجام دهید.
شایان ذکر است که تثبیت تصویر تنها به حرکات دوربین کمک خواهد کرد. این ویژگی هیچ تاثیری بر حرکات سوژه نخواهد داشت. حتی یک فرد که برای پرتره ثابت ایستاده نیز اندکی تکان خواهد خورد؛ بنابراین اگر از سرعت شاتر بسیار پائین استفاده کنید، حرکات آن‌ها در تصویر ثبت خواهد شد.
مشکلات تثبیت تصویر
بزرگ‌ترین مشکل تثبیت تصویر، هزینه آن است. دوربین کنون مدل EF 70-200mm f/4L USM که ویژگی تثبیت تصویر ندارد، قیمتی در حدود ۵۹۹ دلار دارد، درحالی که مدل EF 70-200mm f/4L IS USM که این ویژگی را دارد، ۱۰۹۹ دلار است! جدای از داشتن ویژگی تثبیت تصویر، هردوی این لنزها تقریباً یکسان هستند. همین رویکرد برای دیگر دوربین‌ها هم وجود دارد که نسخه بدون تثبیت تصویر آن هزاران دلار کمتر از نسخه‌ای است که تثبیت تصویر دارد.
اگر می‌توانید اندکی هزینه بیشتر برای به دست آوردن ویژگی تثبیت تصویر پرداخت کنید، ویژگی جذابی را به دست خواهید آورد، اما تنها در صورتی این هزینه اضافی را بپردازید که اطمینان داشته باشید قصد استفاده از آن را دارید زیرا در صورت عدم استفاده، ارزش پرداخت هزینه اضافه را نخواهد داشت. اگر تصاویر زیادی را با لنزهای لانگ (لنزهای دراز) و یا در شرایط کم نور ثبت می‌کنید، این ویژگی می‌تواند عالی باشد، اما اگر اینطور نیست، ممکن است سبب هدر رفتن پول شما شود.
تثبیت تصویر درصورتی که در وضعیت‌های نادرست استفاده شود، ممکن است افکت‌های عجیبی نیز داشته باشد. زمانی که سرعت شاتر شما بالای ۱/۵۰۰ ثانیه باشد، تثبیت تصویر در حقیقت بهبودی در تصاویر شما ایجاد نخواهد کرد. ماهیچه‌های شما ۵۰۰ بار در ثانیه حرکت نخواهد کرد! به جای آن می‌تواند تاثیر مضری بر روی شفافیت تصاویر به دلیل عناصر متحرک در لنز داشته باشد. گرچه این موضوع ضرورتاً روی نخواهد داد اما اکثر عکاسان حرفه‌ای جز در مواقعی که ضرورتی برای استفاده از تثبیت تصویر داشته باشند، آن را غیر فعال نگه می‌دارند.
دقت فرمائید که اگر لنز خود را به شیوه دیگری تثبیت می‌کنید (مثلا از طریق سه پایه)، تثبیت تصویر باید غیرفعال شود. در بهترین حالت، این ویژگی در چنین وضعیتی هیچ عملی انجام نخواهد داد و در بدترین حالت، تصاویر شما را تار خواهد کرد.
در نهایت، تثبیت تصویر اندکی از باتری دوربین را نیز مصرف می‌کند. بنابراین اگر قصد صرفه جویی و ذخیره باتری را دارید، بهتر است آن را غیر فعال نمائید.
جدای از نکات منفی ذکر شده در بالا، تثبیت تصویر ویژگی فوق العاده‌ای است و درحال تبدیل شدن به استاندارد برای اکثر لنزها است. تنها اطمینان یابید که ارزش هزینه بیشتری که برای آن پرداخت می‌کنید را دارد.
پوریا زنگیشه 
سینا عابدینی